Który aparat na zęby wybrać?

 

Już na początku uprzedźmy, że wybieranie aparatu na zęby nie rządzi się tymi samymi prawidłami, jakie dotyczą wyboru ubrań, butów, czy czegokolwiek innego w normalnym sklepie. Tam można wybierać bez żadnych ograniczeń, dowolnie kierując się swoim gustem, smakiem, upodobaniami, modą. W gabinecie ortodontycznym nawet u bardzo dobrego stomatologa takiej dowolności wyboru niestety nie ma. U dobrego dentysty ortodonty zawsze pierwszoplanowe jest zdrowie pacjenta i to jest podstawowym i najważniejszym wyznacznikiem dobierania aparatu na zęby; oczywiście ta zasada obowiązuje także w naszym Bajkodencie w Poznaniu. Następnym kryterium, które bierze się pod uwagę przy wyborze odpowiedniego aparatu ortodontycznego, jest rodzaj zgryzu. Inne czynniki wiążące się z aparatem na zęby i jego wybieraniem, u każdego dobrego stomatologa będą miały drugoplanowe znaczenie. Niemniej pacjent nie jest całkowicie pozbawiony wpływu na rodzaj aparatu, jaki zostanie mu założony i w pewnym zakresie oraz w określonych okolicznościach może sugerować własne rozwiązania. Nasz stomatolog ortodonta, u nas w Poznaniu, stara się, o ile to możliwe, zawsze uwzględniać życzenia i sugestie pacjentów, albowiem wiemy, że dla niektórych z nich będzie ważniejszy wygląd, a dla innych większe znaczenie może mieć cennik.

Nieco o budowie aparatów na zęby

Większość typowych, powiedzielibyśmy klasycznych aparatów na zęby, jest zbudowana podobnie, na tej samej zasadzie konstrukcyjnej. Różnice wynikają z rodzaju stosowanych do ich budowy materiałów, kolorystyki, przezroczystości i umiejscowienia oraz sposobu zakładania lub zdejmowania. Klasyczne aparaty są zbudowane z:

• zamków – są to przyklejane na zęby kosteczki wykonane z metalu, porcelany lub ze specjalnych materiałów kompozytowych,

• pierścieni albo tub – przyklejane na trzonowce i służące do utrzymywania łuku we właściwym położeniu,

• z łuków – mających kształt drutu i wykonywanych ze sprężystego metalu, często pokrywanego teflonem lub silikonem,

• ligatury – wykonane z gumy uchwyty dla łuku.

Ortodonta czyści i poleruje zęby, a następnie przykleja na nich zamki oraz pierścienie lub tuby, po czym umieszcza w nich z pośrednictwem gumowych ligatur łuk, który jest podstawowym elementem prostującym uzębienie. Opisaliśmy w tym miejscu budowę najpopularniejszego i najczęściej stosowanego aparatu. W dalszej części artykułu przedstawimy inne modele.

Rodzaje aparatów na zęby

Zacznijmy od podziału najbardziej podstawowego. Główne rodzaje aparatów na zęby to:

• aparaty ruchome. Takie aparaty mogą być samodzielnie wyjmowane lub zakładane przez pacjenta, albowiem nie są one mocowane w jamie ustnej na stałe. Służą one jedynie do korygowania stosunkowo niewielkich wad zgryzu, głównie u dzieci. Czasem, jednak bardzo rzadko używane są przez dorosłych, którzy chcą poprawić stan swojego uzębienia, lecz w pewnych sytuacjach życiowych nie chcą eksponować i pokazywać aparatu. Tego rodzaju aparaty składają się zazwyczaj z akrylowych płytek oraz drucianych pętli i są używane tylko przez kilka lub kilkanaście godzin w ciągu doby, w zależności od zaleceń lekarza;

• aparaty stałe. Budowę klasycznych aparatów stałych opisaliśmy wcześniej. Najistotniejszą rolę w nim odgrywa łuk, posiadający bardzo dużą sprężystość, która jest źródłem siły przesuwającej zęby w pożądane miejsce. Są to najbardziej rozpowszechnione aparaty, albowiem charakteryzują się one największą skutecznością działania. Dzisiaj niemal w każdym gabinecie dentystycznym, także u naszego stomatologa w Poznaniu, w Bajkodencie można dostać każdy, dowolnego typu aparat stały spośród tych, jakie oferuje współczesna technika ortodontyczna.

Wskazane jest abyśmy w tym miejscu, opisali bardziej szczegółowo rodzaje aparatów stałych, gdyż może to naszym czytelnikom ułatwić ich wybór. Elementami zdecydowanie najbardziej różnicującymi te aparaty są zamki oraz ligatury, a także sposób ich lokalizacji. A oto rodzaje tych aparatów:

• aparaty metalowe. To najtańsze spośród dostępnych na rynku urządzenia, co sprawia, że są one najchętniej wybierane. Dodatkową opcją tych aparatów są zamki mini, mniej widoczne na uzębieniu;

• aparaty tytanowe. Przeznaczone przede wszystkim dla osób uczulonych na nikiel;

• aparaty estetyczne. Materiał, z którego są wykonywane zamki tych aparatów, sprawia, że są one mało widoczne. Są one najczęściej wybierane przez te osoby, które odczuwają pewien psychiczny dyskomfort związany z noszeniem standardowego aparatu metalowego. W tych aparatach dobiera się kolor zamków do odcieni zębów. Zamki w tym przypadku wykonuje się ze specjalnej ceramiki, szafirów lub odpowiednio dobranych kryształów. Do nich dobierana jest również odpowiednia ligatura. Tego rodzaju aparaty, a szczególnie ich ligatura może łatwo ulec zabarwieniu, dlatego należy w tym przypadku unikać spożywania pokarmów i napojów mocno barwiących, takich jak czerwone wino, kawa, herbata, buraki czerwone, jagody, ciemne soki, coca-cola itp.;

• aparaty lingwalne. To aparaty umieszczone na zębach od strony wewnętrznej jamy ustnej, a więc od strony języka (stąd ich nazwa). Taki sposób ich umieszczenia sprawia, że są one praktycznie niewidoczne, a leczenie przy ich pomocy zajmuje tyle samo czasu co leczenie aparatem umieszczonym tradycyjnie. Należy jednak zdawać sobie sprawę, że jest to terapia znacznie droższa, może wywoływać czasem problemy z mówieniem, a także, że nie można jej stosować u wszystkich osób;

• aparaty samoligaturujące. To nowoczesne aparaty, wymagające mniejszej siły prostującej, zmniejszające ból i przyśpieszające leczenie, lecz bardzo drogie.

Uzupełnieniem wszystkich wymienionych, są urządzenia typu Clear Aligner, znacząco różniące się budową od innych aparatów. Są to w istocie przezroczyste, a więc niewidoczne nakładki, które wszakże można stosować tylko w przypadku niektórych, niewielkich wad zgryzu i które trzeba zmieniać co dwa tygodnie.